Çabuk bozulan ürünlerin korunması, raf ömürlerinin uzatılması ya da ihracata hazır hâle getirilmesi için dondurularak kurutma yöntemi sıklıkla kullanılır. Dondurarak kurutma veya diğer adıyla liyofilizasyon yöntemi kullanılırken ilk olarak malzeme dondurulur. Ardından ise basınç düşürülür ve donmuş suyun buhara dönüşmesi (süblimleşme) için ısı eklenir. Ancak liyofilizasyon işleminde enerji tüketimine dikkat edilmelidir.
Dondurarak kurutma tekniği, özellikle gıda ve ilaç endüstri sektöründe sıklıkla kullanır. Günlük hayatta marketlerde bulunan hazır yemeklerden meyvelere ya da atıştırmalıklara kadar çok çeşitli yiyecekler, söz konusu teknik ile üretilir. Bu sayede yiyecekler, tazeliğini ve besin değerini korur. Peki, bu teknikte enerji kullanımı nasıldır?
Liyofilizasyon işlemi sırasında enerji tüketiminin olması engellenemez. Her ne kadar bu teknik avantajlı ve tasarruflu olsa da bahsi geçen işlemin gerçekleşme sırasında tüketilen enerji son derece fazladır. Fakat liyofilizatör çalışma prensibi kullanılan besinlerin raf ömrünün uzun olduğu düşünüldüğünde enerji tüketimi fazla olsa dahi ekonomik bir yöntem olduğu söylenebilir.
Son teknoloji ürünleri arasında yer alan freeze dry makineleri sayesinde yiyeceklerinizi ilk günkü gibi muhafaza edebilirsiniz. “Neden freeze dry kullanmalıyım?” sorusunun cevabı ise oldukça basittir. Çünkü bu makineler sayesinde yiyeceklerinizi hiçbir değişime uğramadan 25 yıla kadar saklayıp kullanabilirsiniz.
Gıda Sektöründe Enerji Tüketimi Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Gıda sektöründe ürünlerin korunması için kullanılan pek çok yöntem vardır. Gıdaları kurutma, raf ömrünü uzatmak, daha sağlıklı ve dayanıklı bir hâle getirmek için kullanılan bu yöntemler uygulanırken yüksek miktarda enerji tüketimi gerçekleşebilir. Freeze dry makineleri gıda sektörü için son derece faydalı olsa da birçok teknolojik alete göre daha fazla enerji harcadığı da bilinmektedir.
Gıda sektöründe enerji tüketimini azaltmaya yönelik olarak kullanılabilecek bazı yöntemler vardır. Bunlar sayesinde gıdalar, tasarruflu ve ekonomik bir şekilde tüketime hazır hâle getirilebilir. Söz konusu yöntemlerden bazıları şunlardır:
Otomatikleştirme, İzleme ve Kontrol Etme
Gıda sektöründe belirli enerji hedefleri belirleyerek işin farklı alanlarında enerji tüketimi azaltılabilir. Ekipman kullanımını optimize etmek amacıyla kilovat tüketimi izlenerek sağlam bir kontrol süreci elde edilebilir. Ayrıca iş yerindeki operatörleri ve tesis yöneticilerini bu konuda daha bilinçli hâle getirmek de enerji tüketiminin azaltılmasına yardımcı olabilir.
Soğutma ve Sıcaklık Kontrollü Sistemleri Daha Verimli Hale Getirme
Soğutma ve ısıtma, enerji tüketiminin yaklaşık %30 ila %80’ini oluşturmaktadır. Bu alanda daha verimli ısı eşanjörleri ya da yüksek verimlilik derecesine sahip soğutma sistemleri kullanmak, tasarruf sağlamayı mümkün kılar.
Değişken Hızlı Sürücüler ve Motorlar Kullanma
Elektrikle çalışan ekipmanlar için değişken hızlı sürücüler kullanmak enerji tüketimi konusunda %50’ye kadar tasarruf sağlayabilir.
Enerji Tasarruflu Aydınlatma Sistemleri Kullanma
En az enerji tüketimi yapan LED ışıklar, gıda sektöründe kullanılarak tasarruf sağlanabilir. Daha az bakım gerektiren bu sistem ile hem daha verimli sonuçlar alınabilir hem de maliyet azaltılabilir.
Bu ve benzeri basit yöntemler kullanılarak gıda sektöründeki enerji harcaması minimum seviyeye indirilebilir. Gıda sektöründe özellikle son zamanlarda sıklıkla kullanılan dondurarak kurutma yöntemi de tercih edilebilir. Böylece söz konusu işlemi çok daha ekonomik bir şekilde gerçekleştirebilmek mümkün olur.
Dondurarak Kurutma Sistemleri Ne Kadar Enerji Harcar?
Dondurarak kurutma yöntemi ile çalışan freeze dry makineleri diğer ev aletlerine de kıyasla daha fazla elektriğe ihtiyaç duyar. Bununla birlikte her ne kadar enerji tüketimi fazla olsa da dondurarak kurutulmuş gıda, rafta çok daha dayanıklı ve uzun ömürlüdür. Dolayısıyla tüm gıda depolama kapasitesi ve süre dikkate alındığında toplam maliyet oldukça azalır.
Freeze dry makineleri, son zamanlarda sıklıkla kullanılmakta ve gıda sektörüne yüksek oranda fayda sağlamaktadır. Bunun yanı sıra kullanıldığı alana göre enerji harcamaktadır. Söz konusu makinelerin enerji tüketimleri hakkında bilgi sahibi olmak için aşağıda yer alan listeye göz atabilirsiniz.
- Küçük ya da orta tipli bir evde kullanılan liyofilizasyon cihazları, yaklaşık olarak saatte 990 ila 1500 watt arasında enerji tüketimi yapmaktadır.
- Kullanıldığı bölgenin yerel elektrik maliyetlerine bağlı olarak dondurarak kurutma işleminin maliyeti değişiklik göstermektedir.
- Orta büyüklüğe sahip bir dondurarak kurutma cihazları, yük başına yaklaşık olarak 30 kilovat elektrik kullanmaktadır.
Burada önemli olan bir diğer konu, makineye konulacak olan ürünlerin aşırı şekilde yüklenmemesidir. Makineye ne kadar ağırlık konulur ise kurutma süresi de o kadar uzayacaktır. Bu nedenle yiyecekleri küçük parçalar hâline getirmek ve kurutma süresini minimum düzeye indirmek için ince bir şekilde dilimlemek enerji tüketimi konusunda tasarruf elde edilmesini sağlayacaktır.
Dondurarak Kurutma İşleminin Süresi ve Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki
Dondurarak kurutma işlemi için tercih edilen makineler, kullanıldığı süre ile doğru orantılı olarak enerji harcamaktadır. Liyofilizasyon makineleri, ilgili ürünleri tek aşamada kurutmaz. 4 farklı aşamadan geçen ürünler için makine, her biri için farklı sürede çalışma sağlar. Söz konusu aşamalar, harcanılan süre ve enerji tüketimi için aşağıdaki listeye göz atabilirsiniz.
- Dondurarak kurutma sistemleri uygulamasının en kısa süren aşaması, dondurmadır. Dondurma işlemi ürün miktarına göre değişmekle birlikte 1 saat kadar sürer ve 1 saatte yaklaşık 56 kWh enerji tüketimi olur.
- İkinci aşama, kurutmadır. Kurutma işlemi yaklaşık olarak 9 saatte tamamlanır ve bu süreç boyunca makine 3,6 kWh enerji kullanımı yapar.
- Üçüncü aşama, son kurutmadır. Bu süreç 33 saat kadar sürmekte olup yaklaşık 20,1 kWh enerji tüketimi gerçekleşir.
- Son aşama ise tam döngüdür. Burada 47 saatlik bir işlem yapılır ve yaklaşık olarak 29,9 kWh tüketim olur.
Yukarıda yer alan değerler, makineye yüklenen miktara göre değişiklik gösterebilir. Makineye ne kadar çok besin yüklenirse kurutma işlemi o kadar uzun sürer. Dolayısıyla enerji tüketimi de aynı oranda artış gösterir. Örneğin, ortalama bir makine 47 saat çalışırsa yük başına yaklaşık 1414 watt elektrik harcaması gerçekleşir.
Dondurarak kurutma makinesinin ne kadar elektrik harcadığını öğrenmek isterseniz elektrik ölçer kullanabilirsiniz. Bu aleti freeze dryer’a taktıktan sonra dondurarak kurutucu çalışırken watt, amper, hertz, kilovatsaat ve volt tüketimi hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Önceki yazımıza https://liyolife.com/tr/freeze-dry-ve-soguk-zincir/ linkinden ulaşabilirsiniz.
