Ev mutfaklarında ya da profesyonel mutfaklarda dondurarak, konserve yaparak ya da kurutarak gıdaları saklamak yaygın bir tüketim şeklidir. Gıda kurutma yöntemleri ile özellikle sebze ve meyveleri her an ulaşılabilir kılmak ve elde edilen ürünleri verimli kullanmak mümkün hale gelir.
Kuru meyve, kuru sebze tüketmek üzere farklı gıda kurutma yöntemleri deneniyor. Geleneksel olarak güneşte kurutma yönetimi yerine renk, tat ve dokuları çok daha iyi koruyarak kurutmak üzere geliştirilen yeni teknolojilerden yararlanabilirsiniz.
Gıdaları mevsim dışında da tüketebilmek üzere kurutarak saklamak, binlerce yıllık bir besin saklama yöntemidir. Doğru gıda kurutma yöntemleri uygulanırsa et, sebze ve meyveler sağlıklı bir biçimde kurutularak saklanabilir. Böylece doğadan büyük emeklerle alınan ürünler daha verimli şekilde tüketilir. Bu hem sürdürülebilir üretim açısından çok değerli bir uygulamadır hem de mevsim dışında da besinlere ulaşma kolaylığı sağlar.
Ancak günümüzde teknoloji, güneşte kurutma yönteminden çok daha etkili çözümler sunuyor. Çünkü gıda kurutma yöntemleri içinde en geleneksel olanı olan güneşte kurutma, uzun süre bekleyen meyve ve sebzelerin besin değerlerini de büyük oranda kaybetmelerine neden olabiliyor.
Kurutma Nedir ve Nerelerde Kullanılır?
Meyve sebzelerin içerdiği su, onların uzun süreli raf ömrüne sahip olmasına engel olur. Genellikle bu oran %80 – %95 arasındadır. Doğru teknolojilerle yapılan kurutmada suyun %10 – %20 arasında indirilmesi amaçlanır. Böylece meyve ya da sebzeler, daha uzun süreli raf ömrüne sahip olur.
Gıda kurutma yöntemleri uygulanırken dikkate alınması gereken bazı noktalar vardır. Söz konusu sebze veya meyvelerin renk, tat, koku kaybı olmamalıdır. Ayrıca eğer tekrar pişirilirse daha önce sahip oldukları oranda su tutabilmeleri gerekir. Bu konulara dikkat edilerek yapılan kurutma, başarılı olacaktır. Peki, meyve ve sebzeler nasıl kurutulur?
Her Amaca Uygun Kurutma Yöntemleri
Gıda kurutma yöntemleri, amaca uygun olmalıdır. Burada amaç; besin değerlerini, renk, tat ve kokuyu mümkün olduğunca korurken gıdanın raf ömrünü doğal bir şekilde uzatmak üzere kurutmaktır. Bu amaca uygun iki yöntem öne çıkmaktadır. Bunlardan biri kükürtleme ile kurutma diğeri de liyofilizatör kullanarak kurutmadır. İki seçeneği de inceleyelim.
-
Güneşte Kurutma
Gıda kurutma yöntemleri arasında en gelenekseli güneşe sermektir. Hala ev tipi meyve ve sebze kurutma için bu yöntem kullanılır. Burada meyveler ya da sebzeler, yıkanıp dilimlendikten sonra bir bez veya kağıt üzerine serilerek güneşe bırakılır. Özellikle ağustos ayında yapılan bu kurutma yöntemi, ülkemizin hemen her bölgesinde uygulanır.
-
Fırınlama
Daha çok yeşil yapraklılar için kullanılan bir kurutma işlemidir. Örneğin nane, kekik, kantaron, ıhlamur, adaçayı, okaliptus gibi tıbbi bitkiler bu şekilde kurutulabilir. Dev fırınlarda yıkanmış ve süzülmüş olan bitkiler ani ısı verilecek şekilde kurutulur. Ardından öğütülerek toz haline getirilip uygun şekilde paketlenir.
-
Kükürtleme Yöntemi
Kükürtleme işleminde S02 elementi yani kükürtdioksit önemli bir rol oynar. Çünkü kurutulmak istenen meyve ve sebzelere kükürtdioksit verilir. Kükürtdioksidin en önemli özelliği, meyve ve sebzelerin doğrudan güneşe serme yönteminden çok daha hızlı kurumasını sağlamasıdır. Bu da renk ve tat kaybını minimize eder. Ayrıca böcek larvalarının ve bakterilerin varlığını da ortadan kaldırır.
Kükürtleme işlemi iki farklı şekilde yapılabilir. Bunlardan biri, özel odalarda toz halindeki kükürtün yakılması ve S02 açığa çıkmasını sağlamaktır. S02 gazı ile kurutulmak istenen meyve ve sebzeler temas eder. İkinci yöntem ise belirli bir formüle göre ayarlanmış olan sodyumbisülfitin meyve ve sebzeler üzerine püskürtülmesidir.
-
Liyofilizatör
Gıdaları besin değerlerini koruyarak, renk ve tat kaybını önleyerek pratik bir biçimde kurutmak için en çok tercih edilen yöntem dondurarak kurutmaktır. Liyofilizatör yöntemi, dondurarak kurutma şeklinde tanımlanır. Diğer adı da kriyodesikasyon şeklindedir. Bu yöntemde meyve ya da sebzeler önce çok hızlı bir biçimde dondurulur. Ardından içlerinden bu kristalleri süblimasyon yöntemiyle uzaklaştırılır. Burada meyve ve sebzenin içerdiği suyu dondurup çıkarmak esasına dayalı bir işlem yapılır.
Besinleri kurutma yöntemleri içinde, liyofilizatör seçeneği farklı nedenlerle öne çıkar. Bunun başlıca nedenleri aşağıdaki gibi listelenir:
- Taze gıdaların besin değerlerinin en iyi korunduğu yöntemdir.
- Gıdaların dondurularak kurutulmasında raf ömürleri de diğer yöntemlere göre daha uzun olur.
- Sadece sebze ve meyveler için değil balık, et, dondurma, yumurta, süt ürünleri için de kullanılabilir.
- Evlerde ve profesyonel mutfaklarda kullanımı artan yiyecekleri dondurarak kurutmak, büyük bir bütçe tasarrufu sağlar. Ayrıca sürdürülebilirlik için önemli bir katkı sunar.
Evde Dondurarak Gıda Kurutma İçin Ne Kullanmalı?
Çoğu evde atalardan kalma geleneksel yöntemleri sürdürerek biber, patlıcan, domates, kayısı gibi ürünler güneşte kurutulup kışa saklanır. Ancak bu geleneksel yöntemler hem besin değerlerini yüksek oranda koruyamaz hem de böcek larvaları ve bakteriler için bir koruma sağlamaz. Bunun sonucunda da güneşte kurutulmuş meyve ve sebzelerin ömrü yeterince uzun olmaz.
Evlerde kullanıma uygun olan gıda kurutma yöntemlerinden biri olan freeze dryer teknolojisi, bu konuda büyük bir konfor sunuyor. Mevsiminde satın aldığınız ürünleri, tüm süreçleri tamamlayabileceğiniz bir cihazla pratik bir biçimde ve güvenle kurutabilmenizi sağlıyor. Peki, freeze dryer teknolojisi nedir ve nasıl çalışır?
Freeze Dryer Teknolojisi
Gıda kurutma yöntemlerinden bahsettik. Bunlardan en verimli sonuç alınan yöntemin dondurarak kurutma olduğunu da açıkladık. Peki, evde kendi yiyeceklerinizi kurutma yöntemi olarak dondurarak kurutma teknolojisini kullanmak mümkün mü? Freeze dryer teknolojisi ile mümkün!
Düşük sıcaklık ve basınç etkisi ile gıdalar donduktan sonra içlerindeki su, sıvı hale hiç geçmeden gaz halinde çekiliyor. Süblimleşme denilen bu yöntem, gıdanın onun kolayca bozulmasına neden olan suyun besinden en hızlı şekilde uzaklaşmasını sağlarken renk, koku, tat kaybını önlüyor. Güneşte kurutma ya da kükürtle kurutma yöntemlerinden farklı olarak sadece sebze ve meyveler için değil diğer besinler için de kullanılabiliyor.
Sitemizden hızlı ve pratik kurulumu olan freeze dryer cihazlarına göz atabilir, sipariş edebilirsiniz. Meyve, sebze, et, balık, bebek maması, dondurma gibi pek çok farklı besini, içindeki suyu uzaklaştırarak kurutabilir ve senelerce aynı tazelikte saklayabilirsiniz.
Önceki yazımıza https://liyolife.com/tr/astronot-yemekleri-nasil-hazirlanir/ linkinden ulaşabilirsiniz.
